Bir insanın imana yatkın olduğu sanılabilir, bunun üzerine din anlatılmaya başlanabilir. Ancak tebliğ yaparken kişinin tepkilerinden, yorumlarından, verdiği karşılıklardan dine bakış açısı hemen anlaşılabilir. O nedenle, eğer bu kişinin samimiyeti hakkında bir işaret yoksa, tebliği kişi hakkında bir kanaat oluşana kadar sürdürmek gerekir. Bu noktada, eğer konuşulan kişinin din ahlakına eğilimi olmadığı anlaşılırsa, müminler değerli …
Konuşmacı, konuştuğu kişiyi sık sık inceleyip tartmalı, karşısındakinin anlatılanlara verdiği tepkileri dikkatle incelemelidir. Kişinin anlayış durumuna göre bazen konuyu, üslubunu ya da anlatım yoğunluğunu değiştirmesi, veya onun ruh haline, anlama kapasitesine göre belli bir düzenleme yapması gerekecektir. Ancak bu şekilde tebliğde bir manevra imkanı sağlanabilir ve din anlatılan kişiye faydalı, en uygun tavır belirlenmiş olur. …
Dini yeni tanıyacak insanların öncelikli olarak, Allah’ı tanıması ve Allah’ın varlığına şuurlu olarak iman etmesi gerekir. Çünkü İslam dini ancak kalpte derin bir Allah aşkı ve Allah sevgisi ile yaşandığında gerçek müslüman olunur. Bu nedenle tebilğ yapılan kişinin öncelikli olarak Kuran’da emredilen ibadetleri neden yapması gerektiğini kavraması, bu ibadetleri ALLAH’ın sevgisini ve takdirini kazanma ümidiyle …
Hiçbir zaman unutulmamalıdır ki, tebliğ yalnızca bir “anlatma” işi değildir. Karşı tarafın fikirlerinin öğrenilmesi, sorularına cevap verilmesi, aklına takılan konuların delillerle ortadan kaldırılması gerekir. Bu nedenle, anlatım sırasında sık sık karşı tarafın fikri sorulmalı, ikna olup olmadığı noktalar belirlenmeli ve ona göre yeni bir konuya ya da üsluba geçilmelidir. Kuran’da Resullerin kullandıkları yöntemlere baktığımızda da, …
Tebliğde etkileyicilik, anlatılanların doğruluğunun yanında, anlatım çarpıcılığı ile de gerçekleşmektedir. Nitekim Kuran’da “Rabbinin yoluna hikmetle ve güzel öğütle çağır…” (Nahl Suresi, 125) hükmü verilir. Anlatılmak istenen şeyin üzerinde önemle durup, konunun etkili örneklerle, tam kişinin ihtiyacını karşılayacak şekilde anlatılması bunun bir şeklidir. Bununla beraber, herkesin farklı karakteri ve değişik ihtiyaçları olacağından herkese aynı tarz konuşma üslubu ve hitap …
Soru sormanın amacı karşı tarafın fikrini öğrenmek olduğu gibi, onu belli bir konu üzerinde düşünmeye yöneltmek de olabilir. Bu ikincisi tebliğ yaparken son derece etkili bir yöntemdir. Cahiliye toplumunun en önde gelen özelliği, Kuran’da kastedildiği şekilde düşünmeyi bilmemeleridir. Hayatın gerçek anlamı hakkında düşünmezler. Genelde kariyerleri, gelecekleri, maddi durumları, sosyal çevreleri, eğlenceleri ya da bunun gibi …
İnsanlarda, içinde yaşadıkları toplumun yüzyıllar içinde meydana getirdiği geleneğe uymaya, atalarından kalan örfü sürdürmeye yönelik bir eğilim vardır. Eğer bu gelenek ve örf, Kuran’a uygunsa, bunların yaşanmasında bir sakınca yoktur elbette. Fakat Kuran’da bildirilen gerçeklere ters, İslam örfüne aykırı yönleri varsa -ki çoğu zaman böyledir- Allah bunları yaşamayı yasaklar. Çünkü Müslümanın yol göstericisi, Allah’ın indirdiği …
Din anlatılırken, kişiye anlatılmasında büyük yarar olan konulardan biri de, içinden çıktığı dinsiz toplumunun sefaletidir. Böylece, bu çarpık düzeni, İslam ahlakının mükemmelliği ile kıyas edebilir ve aradaki farkı çarpıcı bir biçimde görebilir. Din ahlakından uzak kalmış toplumların yaşam sisteminde, insanların ahlaki yapısı, adalet anlayışı tamamen çöküntüye uğramıştır. Bir topluma Allan korkusu ve İslam ahlakı hakim …
Konuşma yaparken asıl anlatmak istediğiniz konunun ne olduğunu asla unutmamalısınız. Çünkü karşı taraf, özellikle konuşmaktan kaçtığı bir konu söz konusuysa, büyük olasılıkla konuyu başka yönlere çekmeye eğilimlidir. Bu nedenle konuşmanın seyrinde sizin belirleyici olmanız gerekir. Mümin, tebliğ yaparken asıl amacının karşı tarafa din ahlakını anlatmak ve onun imanına vesile olmak olduğunu hiçbir zaman unutmamalıdır. Çünkü …
Konuşmada yönlendirici olmanın tekniklerinden biri de, önce karşı tarafın fikrini ya da iddiasını öğrenip, sonra da buna göre bir konu ve üslup belirlemektir. Bu, karşı tarafın çok hızlı bir biçimde teşhis edilmesini sağlar ve mümini karşı tarafın ihtiyacı olmayan bir konuyu anlatarak zaman kaybetmek gibi bir yanlıştan kurtarır. Kuran, bu ince taktiği, Hz. Musa (as) …
Tebliğdeki amaç sadece bilgi vermek, yani öğretmek değildir. Aksine, bundan daha da önemli olan iş, karşı tarafın vicdanında etki yaratabilmek, onu samimi bir nefis muhasebesi yapmaya sürüklemektir. Bunun için de iki taraf arasında samimi ve sıcak bir diyaloğun kurulması, öğretici bir üsluptan ziyade, yardım edici bir üslubun kullanılması gerekir. Hz. İbrahim (as)’ın kavmi ile olan …
“İyiliği emredip, kötülükten men etme”, Kuran’ın farklı ayetlerinde emredilen çok önemli bir ibadettir. Bu ibadetin tebliğ yapılan kişiye karşı uygulanması gerektiği de açıktır; yalnızca tebliğ yapmakla yani “iyiliği emretmekle” kalınmayacak, aynı zamanda “kötülükten men etme” hükmü de uygulanacaktır. Kişinin yanlış tavır ve düşünceleri ortaya konarak, Kuran ayetlerine göre doğruları anlatılmalıdır. Tekrar aynı tavırları sergilemesi halinde …
Karşılıklı konuşmalarda genelde kişinin şahsına yönelik bir hitap tarzı kullanılır. Ancak bir tebliğ metodu olarak, bu üslübun dışında bir de, başka şahıslar veya insanlar muhatap alınarak, bazı anlatımlar yapılarak, ama yine karşıdakine iletilmek istenenlerin söylenmesi sağlanabilir. Bu, tebliğ yapan ile tebliğ yapılan arasında muhtemel bir gerginliği engellemek ya da tebliğ yapılan kişinin savunma psikolojisine girerek, …
İnsanın doğruyu görebilmesi, doğru karar verebilmesi, Kuran ayetlerine göre yanlış bir düşüncesini doğrusuyla değiştirebilmesi için hür düşünmesi şarttır. Bunun için aklın baskılardan uzak, taassuptan arınmış olması gerekir. Din ahlakını yeni öğrenen bir kişinin cahiliye ortamında bunları sağlayamayacağını düşünerek, hür düşünmesini engelleyebilecek sebepleri ortadan kaldırıcı izahlar yapmak gerekir. Bu şekilde rahat olmasını sağlayacak ortam hazırlamak, anlatılanların …
Tebliğ yapan kişi karşısındakini bir şeye inandırmak zorunda, fikrini ona kabul ettirmek durumunda değildir. Ona düşen sadece Allah’ın dinini tebliğ etmektir. Hidayeti verecek olan, iman etmesini sağlayacak olan Allah’tır. Bu nedenle ısrarcı ve baskıcı davranmasının hiçbir yararı olmayacaktır. Nitekim Allah Kuran’da, “artık sen, öğüt verip-hatırlat. Sen, yalnızca bir öğüt verici-bir hatırlatıcısın. Onlara ‘zor ve baskı’ …
Kendileriyle konuşmanın görünüşte en kolay, fakat aslında en zor olduğu insanlar, anlatılanlara kayıtsız ve tepkisiz kalanlardır. Çünkü bu tip insanların gerçek fikirlerini öğrenmek kolay kolay mümkün olmaz. Anlatılanlara, susarak veya tepki vermeden tasdik eder görünümleriyle, konuşulanları doğru buldukları zannedilir. Aslında içten pek kabul etmezler, kayıtsız, ilgisiz kalırlar. Karşıt fikirde ısrar eden biri, en azından reaksiyonludur, …
Allah’ın elçilerinin, toplumlarına dini tebliğ ederken, onların kendilerine karşı tutumlarına göre bir üslup kullandıklarını görüyoruz. Kimi zaman yumuşak bir konuşma üslubu kullanan elçiler, kimi zaman da Allah’ın azabıyla tehdit ederek belli ölçüde sert bir konuşma üslubu ve davranış tarzı geliştirmişlerdir. Nitekim Allah her insanın vicdani ve ahlaki tutumuna göre farklı bir üslup benimsenmesini emreder. Örneğin …
İnsanı inkara sürükleyen faktörlerden biri, kendisine sonsuza dek yaşayacağı, hiç ölmeyeceği hissini veren garip bir aldanıştır. Gençler, hep genç kalacaklarını, ya da en azından çok uzun bir süre sonra yaşlanacaklarını sanırlar. Orta yaşlılar da daha hala çok uzun bir ömürleri olduğu avuntusu ile oyalanırlar. Etraflarındaki medeniyet de onların aldanışını artırır. İnsanlar tarafından yapılmış görkemli binalar, …
Medeniyetlerin ve toplumların helakı kadar, hatta belki de daha çok düşündürücü ve “ayakları yere bastırıcı” bir konu varsa, o da insanın helakı, yani ölümdür. Bu nedenle, insanların çoğu, başkalarının ölümlerine şahit oldukları halde, kendilerinin de mutlaka bu sonla karşılaşacaklarını, öleceklerini düşünmezler. Bundan hep kaçarlar, sanki hiç ölmeyecekmiş gibi kendilerini kandırırlar. Ölümden hiç bahsetmezler ve büyük …
Allah’ı hakkıyla takdir edememiş bir insan, kendisinin mahiyetini de kavrayamaz. Allah’ın büyüklüğünü, kudretini fark edememiş ise, kendi acizliğini de idrak edemez. Bu yüzeysellikteki insan, herşeyi kendisinin yaptığını, gücün kendisinde olduğunu, gerçekte Allah’ın sahip olduğu vasıflara kendisinin sahip olduğunu zanneder, kendi içinde kendini büyütür. Bu bakış açısıyla herşeyi çarpık bir anlayışla görür. Bu nedenle kendisinin; etten …
1. Sözlü Tebliğin Yanısıra Yazılı Tebliğ Metodu Uygulamak Hz. Süleyman (as) Sebe Melikesi Belkıs’a mektup göndererek yazılı tebliğ metodu uygulamıştır. (Neml Suresi, 28) Günümüz dünyasında, Allah’ın dinini anlatmak, bununla ilgili bir mesaj göndermek için mutlaka yazılı tebliğ yapmak da gerekmektedir. Gerek mektup göndererek, gerekse kitap, gazete, dergi çıkararak, köşe yazıları, yazı dizileri hazırlayarak bu yerine …
1. İnandırmanın Allah’a Ait Olduğunu Bilmek Tebliğ yapan mümin, karşısındakinin hidayete gelmesinin, iman etmesinin veya etmemesinin kendisinden kaynaklanmadığını ve bunun Allah’a ait olduğunu hiçbir zaman unutmamalıdır. Allah Peygamber Efendimiz (sav)’e de “Gerçek şu ki, sen, sevdiğini hidayete erdiremezsin, ancak Allah, dilediğini hidayete erdirir; O, hidayete erecek olanları daha iyi bilendir” (Kasas Suresi, 56) ayetiyle bunu …
“Sadece Allah anıldığı zaman, ahirete inanmayanların kalbi öfkeyle kabarır. Oysa O’ndan başkaları anıldığında hemen sevince kapılırlar.” (Zümer Suresi, 45) İnkara sapmış önde gelenlerin müminlere ve tebliğ edilen dine reaksiyonlarını incelediğimizde şiddet, taşkınlık, öfke ve kibir gibi aslında şeytana ait karakter özellikleriyle karşılaşırız. Bu karakter özelliklerini ve tebliğ sırasında karşılaşılacak tepkileri önceden bilmek (ki bu Kuran ayetleri …
Müminlerin tebliğ faaliyetleri sırasında karşılaştıkları en şiddetli tepkiler, Kuran’da belirtildiği gibi o kavmin “inkara sapmış önde gelenleri” tarafından verilmektedir. Halk üzerinde ekonomik ve siyasi bir baskı oluşturmuş, halkı çeşitli yönlerden kendilerine muhtaç duruma düşürmüş bu “önde gelenler” tebliğ edilen dinin kendi çıkarlarına aykırı olduğunun farkındadırlar. Böyle bir dinin insanlar arasında yayılması ve hakim olması, önde …
Kavmin önde gelenlerinin tebliğcilere karşı kullandığı stratejilerden biri, Resule çeşitli suçlamalarda bulunarak etkileyiciliğini azaltmak, halkın ona olan inancını ve güvenini sarsmaya çalışmaktır.Bu suçlamalarından biri, Resule ‘delilik’ isnat etmektir. Bu suçlama ayetlerde şöyle haber verilir: O inkar edenler, zikri (Kuran’ı) işittikleri zaman, seni neredeyse gözleriyle devireceklerdi. ‘O, gerçekten bir delidir’ diyorlar (Kalem Suresi, 51) Onlar: ‘Ey kendisine …
“İşte böyle, senden önce de bir memlekete bir elçi göndermiş olmayalım, mutlaka onun refah içinde şımarıp azan önde gelenleri (şöyle) demişlerdir: ‘Gerçekten biz atalarımızı bir ümmet (din) üzerinde bulduk ve doğrusu biz, onların izlerine uymuş kimseleriz.’ (O peygamberlerden her biri de şöyle) demiştir: ‘Ben size atalarınızı üstünde bulduğunuz şeyden daha doğru olanını getirmiş olsam da …
İstisnasız tüm insanlık tarihi boyunca, tebliğ yapan mümin topluluklarına şiddetle karşılık verip, onlarla mücadeleye girişenler, hemen her zaman sayıca müminlerden çok olan ve toplumun önde gelenleri tarafından organize edilen inkarcı toplulukları olmuştur. Bu, Allah’ın sünnetidir ve Kuran’da bildirildiği gibi Allah’ın sünnetinde bir değişiklik olması mümkün değildir. Bu nedenle, Kuran ayetleri üzerinden düşünerek, müminlerle inkarcılar arasındaki …
Bir insanın kuvvetli bir imana sahip olup olmadığının birçok göstergesi vardır. Kişinin zorluk ve bolluk anlarında verdiği tepkiler bu göstergelerden birisi ve belki de en önemlisidir. Eğer kişi, güçlü bir imana sahipse, her ne olursa olsun olayları kontrol edenin Allah olduğunu, Allah’ın müminler için her zaman bir hayır ve güzellik isteyeceğini biliyorsa bu kişinin tevekkülü …
Onlar, kendilerine insanlar: “Size karşı insanlar topla(n)dılar, artık onlardan korkun” dedikleri halde imanları artanlar ve: “Allah bize yeter, O ne güzel vekildir” diyenlerdir. (Al-i İmran Suresi, 173) Müminler arasında Allah’a en yakın, O’nunla bağlantısı en güçlü olanlar elbette ki Resullerdir. Zorluk anlarında gösterdikleri tevekkül bunun göstergelerinden biridir. Şuara Suresi’nin 61 ve 62. ayetlerinde Hz. Musa (as)’ın, …
Gerek Resuller gerekse onların etrafındaki müminler, her işlerinde Rabbimiz’e yönelip döndükleri ve samimi bir kalple O’na teslim oldukları için sürekli şevkli, heyecanlı ve çoşkulu bir ruh haline sahiptirler. Son derece derin, hikmetli, acizliğini bilen, ahirete yönelmiş bir ruh halidir bu. Bu ruh hali, herşeyin kontrolünün Allah’ta olduğunu bilmekten kaynaklanır. Hz. İbrahim (as)’ın Kuran’da bildirilen aşağıdaki …